Những quyết định đúng đắn
Trong suốt gần ba thế kỷ 16, 17 và 18 Luxembourg lần lượt bị Tây Ban Nha, Pháp, Áo xâm chiếm và thống trị. Hội nghị Viên (1814-1815) đã thừa nhận Luxembourg là một quốc gia độc lập. Tại Hội nghị Luân Ðôn năm 1867, Luxembourg tuyên bố là quốc gia trung lập vĩnh viễn. Trong chiến tranh thế giới thứ nhất và thứ hai đất nước này lại một lần nữa bị Ðức xâm chiếm. Trong chiến tranh thế giới thứ hai, có tới 2% dân số của quốc gia nhỏ bé này đã thiệt mạng.
Ngay sau chiến tranh thế giới thứ hai, đối diện với nhu cầu cấp bách là xây dựng lại đất nước thông qua việc mở rộng quan hệ với bên ngoài, Luxembourg đã quyết định từ bỏ chính sách trung lập vĩnh viễn: Từ năm 1945 Luxembourg đã trở thành một trong những thành viên sáng lập ra Liên hợp quốc, và đã quyết định gắn bó chặt chẽ với châu Âu bắt đầu từ việc tham gia thành lập Cộng đồng than thép châu Âu năm 1951(khi công nghiệp sản xuất thép còn chiếm trên 75% sản xuất công nghiệp của Luxembourg vào thời kỳ này). Năm 1957, Luxembourg trở thành thành viên của Cộng đồng kinh tế châu Âu. Ngày nay chính sách đối ngoại của Luxembourg là chính sách một châu Âu tích cực. Luxembourg là một trong những nước đi đầu trong việc sử dụng đồng euro. Chính việc luôn đưa ra được những chính sách đúng đắn đã là cơ sở cho sự phát triển mạnh mẽ về kinh tế của đất nước này. Từ nhiều năm nay mức tăng trưởng kinh tế của Luxembourg luôn ở vị trí cao nhất châu Âu (4% năm) ngay cả trong thời điểm khủng hoảng kinh tế hiện nay.
Ngay từ những năm 60, những chính sách khôn ngoan, đúng đắn và thông minh đã biến thành phố nhỏ bé Luxembourg trở thành một trung tâm tài chính ngân hàng lớn trên thế giới và đặc biệt ở châu Âu. Ngày nay Luxembourg đang là trung tâm lớn nhất châu Âu về Quỹ đầu tư tài chính, tái bảo hiểm, dịch vụ ngân hàng… Luxembourg cũng đứng ở vị trí thứ tám trong các trung tâm tài chính lớn nhất thế giới. Khu vực dịch vụ nói chung và dịch vụ ngân hàng là những động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Luxembourg. Trên 80% thu nhập quốc dân đến từ lĩnh vực này.
Giữ gìn bản sắc
Là một đất nước không đông dân nhưng Luxembourg lại là một đất nước rất cởi mở, đa sắc tộc, đa văn hóa. Sau chiến tranh thế giới thứ nhất, nhiều người dân bỏ nước ra đi vì kinh tế khó khăn. Tuy nhiên, từ 30 năm trở lại đây, đất nước này lại đón nhận một làn sóng người di cư lớn. Hiện nay 39,6% người nước ngoài đang sinh sống tại Luxembourg. Theo các con số thống kê, có đến hơn 150 loại quốc tịch khác nhau sống ở Luxembourg. Trong bối cảnh ấy, việc giữ gìn bản sắc dân tộc được thể hiện rõ nét trong những cố gắng, nỗ lực lớn lao thông qua các chương trình dạy học, văn hóa, thời lượng các chương trình truyền thông… để phát huy, cổ vũ và động viên cho việc gìn giữ ngôn ngữ mẹ đẻ là tiếng Luxembourg, trong khi vẫn duy trì song song hai ngôn ngữ hành chính khác là tiếng Pháp và tiếng Ðức. Hầu như không có một người dân nào lại không thể sử dụng thành thạo tiếng mẹ đẻ. Những người nước ngoài muốn có quốc tịch Luxembourg nếu nói thông thạo tiếng Luxembourg sẽ được ưu tiên xem xét.
Chính sách giáo dục
Việc lấy con người làm trung tâm được thể hiện đầy đủ và trọn vẹn thông qua một chính sách giáo dục bắt buộc kéo dài 11 năm (và hoàn toàn miễn phí tại các trường công lập). Tất cả các chương trình giảng dạy từ cấp tiểu học đến trung học đều được nghiên cứu kỹ càng, phù hợp với độ tuổi. Ngay sau khi học xong sáu năm tiểu học, các học sinh đã có định hướng rõ ràng để tự quyết định lựa chọn theo khả năng của mình hoặc tiếp tục theo học trung học phổ thông để vào đại học hoặc theo học tại các trường đào tạo nghề. Là một đất nước có thu nhập rất cao nhưng Chính phủ Luxembourg chỉ chủ trương mở một trường đại học duy nhất trong cả nước, bên cạnh đó là các Trung tâm đào tạo nâng cao, các trường cao đẳng, dạy nghề có uy tín như đào tạo du lịch, khách sạn. Người dân Luxembourg rất tự tin và dễ dàng hòa nhập vào đời sống kinh tế quốc tế bởi họ đã được hưởng một nền giáo dục cơ bản rất toàn diện, trong đó có vấn đề ngôn ngữ. Mỗi một người dân đều có thể sử dụng thành thạo ba thứ tiếng: tiếng Luxembourg, tiếng Ðức và tiếng Pháp. Tiếng Anh được giảng dạy như một ngoại ngữ bắt buộc trong nhiều năm tại trường học và hầu như không có quan chức nào lại không có khả năng sử dụng thành thạo tiếng Anh trong công việc giao tiếp.
Phong cách làm việc
Do hoàn cảnh đất nước ít người, bộ máy hành chính gọn nhẹ không cồng kềnh nên các viên chức trong các cơ quan của Luxembourg thường phải đảm đương nhiều vị trí công việc cùng một lúc. Họ có phong cách làm việc nhanh nhẹn và quyết định rất nhanh chóng. Ðây cũng là một điểm mạnh của các viên chức của Luxembourg, đặc biệt khi ra nước ngoài.
Tôi luôn ấn tượng với cách làm việc khoa học, nhanh gọn và đơn giản, ít coi trọng hình thức và luôn luôn giữ lời hứa của các bạn Luxembourg. Có lẽ đấy là kết quả của một nền hành chính trong sạch, không vụ lợi, được thực thi bởi các quan chức được giáo dục từ khi còn ngồi trong ghế nhà trường theo tinh thần lấy hiệu quả công việc làm chính. Hội Bảo trợ người tàn tật và trẻ mồ côi Việt Nam (nơi tôi cộng tác hiện nay) đã được chứng kiến điều này khi trình cho bạn một dự án liên quan đến việc xóa đói, giảm nghèo cho người tàn tật, người nghèo, phụ nữ cô đơn và trẻ mồ côi tại một xã của Hà Tây cũ. Sau khi xem xét dự án và đến tận nơi để thị sát, ông Ðại biện tại Hà Nội đã có quyết định rất nhanh chóng trong thời gian kỷ lục khoảng hơn một tuần để dự án được thông qua và được triển khai thực hiện trước sự ngỡ ngàng của chúng tôi và niềm vui to lớn của những người nông dân nghèo lần đầu tiên được thụ hưởng một dự án của nước ngoài.
Chia sẻ với các nước nghèo
Ðã trải qua nhiều khó khăn và đau khổ do chiến tranh và các thời kỳ bị đô hộ, Luxembourg rất quan tâm đến việc chia sẻ sự giàu có phồn vinh của mình. Hiện nay Luxembourg là nước đứng thứ ba thế giới về hỗ trợ phát triển tính theo tỷ lệ đóng góp trên thu nhập quốc dân và là một trong năm nước công nghiệp phát triển đã quyết tâm dành 0,7% thu nhập quốc dân cho viện trợ hợp tác phát triển (ODA) và năm 2008, tỷ lệ này đã tăng lên 0,92%. Mục tiêu của Luxembourg là xóa đói, giảm nghèo, bảo đảm cho sự phát triển bền vững tại các nước đang phát triển, trong đó con người được đặt ở vị trí trung tâm.
Một trong những dấu ấn của thời kỳ Luxembourg làm Chủ tịch Liên minh châu Âu năm 2005 là đã đóng vai trò quan trọng trong quá trình đàm phán và thông qua Tuyên bố Paris về hiệu quả viện trợ hợp tác phát triển, hài hòa hóa thủ tục và cùng chịu trách nhiệm. Văn bản trên được coi như kim chỉ nam cho các hoạt động hợp tác phát triển trên thế giới.
Việt Nam là một trong số hai nước ở châu Á được nhận viện trợ hợp tác phát triển của Luxembourg. Các dự án của Luxembourg tập trung nhiều vào các tỉnh miền núi phía bắc như Bắc Cạn, Cao Bằng và Nghệ An, Thừa Thiên – Huế. 35 triệu euro được dành cho thời kỳ từ 2002 đến 2005 và từ 2006 đến 2010, con số viện trợ ODA của Luxembourg đã lên đến 50 triệu euro. Các dự án này tập trung vào lĩnh vực giảm nghèo, phát triển bền vững ở nông thôn, phát triển nguồn nhân lực và các lĩnh vực khác. Luxembourg có thế mạnh như tài chính ngân hàng, du lịch, khách sạn. Bên cạnh các dự án song phương, Chính phủ Luxembourg còn tham gia vào rất nhiều dự án trong khuôn khổ đa phương với các tổ chức quốc tế như Ngân hàng thế giới, UNICEF, UNDP trong các dự án hỗ trợ trẻ em, kế hoạch hóa gia đình, tiêm chủng. Phần lớn các dự án có số vốn lên đến nhiều triệu euro. Bên cạnh đó cũng phải kể đến những viện trợ nhân đạo trong khuôn khổ các dự án nhỏ của cơ quan đại diện của Luxembourg tại Hà Nội dành cho đối tác Việt Nam.
Nhiều năm được làm việc với Luxembourg tôi luôn luôn cảm nhận được tình cảm yêu mến sâu đậm của gia đình Ðại công tước, của các vị lãnh đạo và đặc biệt vị Thủ tướng hiện nay của Luxembourg đối với Việt Nam. Tôi vẫn nhớ mãi ngày đầu tiên vào cuối năm 2003, khi tôi trình Quốc thư lên Ðại công tước, cũng chính Thủ tướng Juncker đã dành ngay thời gian để tiếp tôi (điều này gần như là một ngoại lệ). Trong câu chuyện cởi mở và chân thành, ông nhắc nhiều đến những kỷ niệm chuyến thăm của Thủ tướng Phan Văn Khải năm 2002. Cũng trong suốt thời gian làm Ðại sứ kiêm nhiệm ở Luxembourg tôi đã không ít lần được chứng kiến tình cảm của ông dành cho đất nước Việt Nam mỗi khi chúng ta gặp khó khăn cần có sự ủng hộ của bạn. Ngày tôi kết thúc nhiệm kỳ công tác, ông đã dành thời gian quý báu của mình vào một chiều mùa đông lạnh giá của tháng 9 để tiếp tôi và vẫn như mọi khi, ông hỏi han tỉ mỉ, quan tâm đến mọi sự kiện xảy ra ở Việt Nam… Tôi nhớ mãi câu nói của ông lúc chia tay: “Chúng tôi luôn bên cạnh các bạn”… Cho đến nay ông là vị Thủ tướng lâu năm nhất ở châu Âu. Ðược yêu mến và kính trọng, được mời để giữ những vị trí có thể nói là cao nhất ở châu Âu, nhưng ông luôn từ chối để giữ lời hứa của mình với các cử tri là “nếu được trúng cử tôi sẽ ở lại phục vụ đất nước Luxembourg”.
Có rất nhiều yếu tố làm nên những điều kỳ diệu ở đất nước này. Nhưng không thể phủ nhận những gì đất nước Luxembourg có được ngày hôm nay cũng nhờ nhiều vào bàn tay chèo lái đất nước của Thủ tướng Juncker.
